Wat aan Bevrijdingsdag vooraf ging

9 mei 2023, 12:00 Kunst en cultuur

Deze dagen is het 78 jaar geleden dat ons land door de geallieerden werd bevrijd. Nadat de Duitsers zich op 5 mei 1945 hadden overgegeven, konden onze bevrijders het uitgehongerde westen van ons land binnentrekken om de Duitsers te ontwapenen. Op 9 mei reden de Canadese militairen ons dorp binnen. Ze namen met steun van de Ambachters die zich bij de Binnenlandse Strijdkrachten hadden aangesloten, het gezag over. NSB’ers en zgn. moffenmeiden, werden veelal gearresteerd. Over het werk van de geallieerden wil ik het in dit artikel hebben.

Bombardementen op Duitsland
Tijdens de bezettingsjaren trokken veel Engelse en Amerikaanse vliegtuigen over ons land om de Duitse (oorlogs-)industrie uit te schakelen. Veel bombardementsvluchten werden vanuit Engeland uitgevoerd. Bejaarde Ambachters die de oorlog hebben meegemaakt, weten nog dat men ’s nachts niet kon slapen van het dreunende geluid van de overtrekkende bommenwerpers. Ambachters die een vader of een zoon onvrijwillig voor de Arbeidsinzet in een Duitse fabriek wisten, vreesden dat hun geliefde wellicht ook het slachtoffer van zo’n bombardement kon worden.

Bommen op Berlijn
Op 8 maart 1944 besloten de geallieerden een groot bombardement op Berlijn uit te voeren. Meer dan 500 bommenwerpers deden hieraan mee. Tot deze luchtarmada behoorde ook de B-24 bommenwerper met een bemanning van 11 Amerikanen, waarover dit verhaal gaat. Op de heenweg werd het viermotorig vliegtuig getroffen door de Duitse Flak. Daardoor viel er één motor uit. Op drie motoren wist de bemanning zijn bommenlast volgens plan boven Berlijn te laten vallen. De terugweg verliep minder voorspoedig dan de bemanning had verwacht. Doordat het toestel minder motorvermogen had kwam het wat achterop ten opzichte van de andere toestellen. Het werd daardoor een willige prooi van Duitse jagers. Twee toestellen stortten zich op de Amerikaan. Er ontstond een luchtgevecht dat ‘onze jongens’ wisten te doorstaan. Beide Duitse toestellen stortten ergens in de buurt van Osnabrück neer. De Duitsers hadden echter wel kans gezien de bommenwerper zwaar te beschadigen. Het toestel was doorzeefd met kogels, de brandstoftank was geraakt en er was opnieuw een motor uitgevallen. Meerdere bemanningsleden waren gewond. Eén bemanningslid, Kenneth Miller, was gesneuveld. De bemanning, overtuigd dat men Engeland niet meer kon halen wegens brandstofgebrek, besloot het toestel op de automatische piloot te zetten en het met de parachute te verlaten.

Vrouwgelenweg
De grote bommenwerper vloog over de Alblasserwaard, verloor snel hoogte, kwam over De Noord, scheerde rakelings over de huizen van de Veersedijk, en stortte ter hoogte van de Vrouwgelenweg neer, ongeveer ter hoogte van de boomgaard, waar het Perenlaantje nog aan herinnert. De bemanning heeft de crash overleefd. Allen kwamen in de Alblasserwaard terecht. Eén van hen, de co-piloot James Keeffe is na de oorlog meerdere keren in ons land geweest en heeft o.a. de crashplaats aan de Vrouwgelenweg bezocht.

Kenneth Miller
De Duitsers troffen in het neergestorte vliegtuig alleen het lichaam aan van de gesneuvelde vliegenier Kenneth Miller. De Duitsers gaven toestemming zijn stoffelijk overschot op de Ambachtse begraafplaats Waalhof te begraven. De toenmalige begrafenisondernemer C. Bax werd hiermee belast. Hoewel aan deze gebeurtenis nauwelijks ruchtbaarheid was gegeven kwamen ongeveer vijfhonderd Ambachters om de onbekende Amerikaan de laatste eer te bewijzen. Zowel burgemeester H. Duiker als dominee B.N.J. Roskott van de plaatselijke Nederlandse Hervormde gemeente voerden het woord. Tegenwoordig zullen we tevergeefs het graf van Miller op onze oude begraafplaats zoeken. Begin 1946 is zijn lichaam overgebracht naar de Amerikaanse begraafplaats bij Margraten. Op verzoek van de familie is Miller later herbegraven in de Verenigde Staten.

Waarom nu dit verhaal?
Dit verhaal heeft natuurlijk alles te maken met Bevrijdingsdag. Maar er is meer. Negen jaar geleden kreeg de Brasem in de wijk Volgerlanden een mooi speel- en klimtoestel in de vorm van een vliegtuig, ter herinnering aan deze crash die daar ongeveer had plaats gehad. Onlangs is het speeltoestel gerenoveerd. Daarbij werd besloten bij het speeltoestel een informatiebord te plaatsen dat de herinnering aan deze gebeurtenis levend moet houden. Jim Keeffe, de zoon van vroeger bemanningslid James Keeffe, was 5 mei jl. aanwezig toen het bord onthuld werd. Hij hield een korte toespraak evenals burgemeester Heijkoop en de heer De Leur van het 4-5 mei comité Papendrecht. Florenz en Walter Besseling kregen een prijs wegens deelname aan een kleurwedstrijd. In oudheidkamer Den Brommert konden de aanwezigen onder het genot van een kopje koffie een mini-expositie bekijken met voorwerpen uit het neergestorte vliegtuig en andere zaken uit WO2.

Op de website van het Historisch Genootschap kunt u ook over deze historische gebeurtenis lezen. Er zijn bovendien foto’s over de onthulling van het informatiebord geplaatst.

Tekst + foto’s: Arie Verhoeven