U loopt een marathon!

Hoe wordt iemand eigenlijk mantelzorger? Kun je daarvoor studeren of een diploma halen? Had u al jong de wens: ‘ik word later mantelzorger’? Enne … is het eigenlijk wel een beroep? Nee, wel een vak denk ik vaak. Want je moet nogal wat kunnen om mantelzorgerwerk te doen (lees: informele hulpverlening). En hoe van wie leer je dat, wat je moet kunnen om een goeie mantelzorger te zijn?

Een paar voorbeelden? De man (68 jaar) van Mw. A (63 jaar) heeft de ziekte van Alzheimer en zij zorgt voor hem. De 14-jarige dochter van dhr. en mw. B is geboren met een ernstige spierziekte en zij zorgen voor haar. De buurvrouw (36 jaar) van de fam. C. heeft een voortschrijdende Multiple Sclerose, zij doet de boodschappen regelmatig voor haar. De zoon (23 jaar) van mijn vriendin heeft vaak depressies en zij zorgt dan voor hem. 

Zo word je dus mantelzorger. Vaak en veel zorgen voor een ander in je leven en dan heet je ineens MANTELZORGER. Gewoon, zo gaat dat. 

Mantelzorgtaken sluipen vaak je leven in. Ineens is je naaste ziek, heeft je kind je hulp (soms) blijvend nodig of ben je een eerste aanspreekpunt voor allerlei zorg- en hulpverleners. Dat doe je toch gewoon… zeggen we dan tegen elkaar. Echter, het is misschien minder gewoon dan het lijkt. Daarbij is het zeker niet zonder risico’s. Want zeg eens eerlijk… wie zorgt er voor de mantelzorger? En laat die wel voor zich zorgen?

De cijfers liegen er niet om. Meer dan een derde van de 16-plussers (36%) geeft informele hulp. Dat zijn ongeveer 5 miljoen mensen. De meesten van hen geven mantelzorg (32%): persoonlijke verzorging, huishoudelijke hulp, vervoer, administratieve hulp of emotionele steun.

Zo langzamerhand weten we het eigenlijk wel: mantelzorgers hebben ook aandacht en tijd nodig van anderen. Vaak zorgen zij onvoldoende voor zichzelf. Het is misschien niet hun sterkste kant: hulp te vragen. Het komt vaak niet in ze op of de vergeten gewoon hoe je voor jezelf zorgt. En de gevolgen laten zich raden: oververmoeidheid, zelf ziek worden, burn-out, etc. De cijfers van mantelzorgers die uiteindelijk uitvallen zijn schokkend.

Een oude wijsheid zegt: “als je niet goed voor jezelf zorgt dan kun je ook niet voor de ander zorgen…”. Mijn collega Annemarie Schouten zegt vaak: “Mantelzorgers lopen een marathon! Alleen … weten zij het vaak niet”. Onlangs verzorgde ze een webinar voor mantelzorgers hierover. De tips voor mantelzorgers van haar én die van de ervaringsdeskundigen (mantelzorgers) logen er niet om. Graag deel ik er een paar met u.

Tip 1 – Schakel uw omgeving in. Anderen hebben echt vaak geen idee wat u zoals doet. Laat ze concreet helpen: laat op donderdag voor u koken, oppassen, laat ze 1 x per maand met uw moeder winkelen of schaken met uw zoon…

Tip 2 – Bepaal u grenzen en geef ze aan. Simpel: nee voelen is nee doen…

Tip 3 - Zorg ervoor dat u regelmatig mentaal en fysiek oplaadt. Voorkom dat uw accu leeg raakt. Eet gezond, beweeg, wandel veel, etc.

Tip 4 – Geef uw emoties volop de ruimte! Ik denk vaak aan het bekende lied van Ramses Shaffy: zing, vecht, huil, bid, werk en bewonder. Luidkeels meezingen alleen in de auto geeft al veel ruimte aan mijn emoties. Hoe doet u dat? 

Stel u bent geen mantelzorger. Ja wat heeft u hier dan mee te maken? Nou, een marathon lopen is geen fluitje van een cent! Dat doe je nooit alleen. De lopers hebben coaches, verzorgers, voorbeelden, kledingverzorgers, aanmoedigers, trainers, watergevers, en weet ik wat daar allemaal bij komt kijken. Hulp vragen is een lastig ding. Dat weten we allemaal. Daarom … wellicht kunt u eens wat hulp aanbieden? Concreet. In plaats van “Zeg, als ik wat voor je kan doen, dan moet je het zeggen hè?” gewoon iets aanbieden, bijvoorbeeld: “Ik kook morgen voor je, wat lusten jullie graag?”.

Mijn vraag aan u de week: voor welke mantelzorger kookt u na deze week?
Geschreven door Tineke van Sleen, trainer/coach en dementietolk. Meer hierover en andere praktische handvatten in haar boek ‘Last van Vergetelijkheid’, geschreven vanuit kennis over communicatie en verbondenheid met de mens met dementie.

www.tevansleen.nl

‘Dementie, hoe ga je ermee om?’ 
Een praktisch en positief handboek voor mantelzorgers - Ezra van Zadelhoff, Tosca Janssens, Annemarie Schouten