Genieten van de natuur in eigen regio

Thuiswerken blijft komende maanden de richtlijn. Dat biedt veel gelegenheid om eens te wandelen in de eigen omgeving. En na het werk bieden de Waal en Devel de nodige verkoeling. Die riviertjes zijn niet alleen voor mensen aantrekkelijk, maar ook voor vogels. Iemand die hen observeert, is de Ambachtse ecoloog Cornelis Fokker. Hij legt uit wat hij zoal waarneemt en waar zijn fascinatie vandaan komt.

“Al vanaf mijn achtste ben ik gefascineerd door vogels, wat de ‘schuld’ van mijn vader is. Hij wees mij en mijn broer op vogelsoorten als de groenling en de putter. Al vrij snel haalden we onze vader in qua kennis en enthousiasme. Het leuke aan vogels kijken vind ik dat ik plotseling verrassingen kan tegenkomen. Dan denk ik bijvoorbeeld aan de eerste keer dat ik een draaihals zag. Deze bruine specht kan zijn nek helemaal ronddraaien en is uiterst zeldzaam in onze streek. Ik was dan ook stomverbaasd toen ik zo’n draaihals voor het eerst in onze achtertuin aantrof. Het mooie is dat vogels me soms nog altijd weten te verbazen en hoe meer ik leer, hoe vaker ik ontdek hoe ingenieus alles is geschapen. Intussen verdiep ik me ook in vlinders en libellen; die vliegen namelijk ook en zijn goed herkenbaar. De laatste jaren bestudeer ik ook planten, omdat ze enorm veel zeggen over het landschap. Een plant vertelt iets over de bodem, vochtigheid en geschiedenis van een plek, dat maakt ze interessant”, vertelt Fokker enthousiast.

Kemphanen in Sophiapolder
Als vogelaar houdt Fokker de vogelstand bij in onze regio, waarbij hij soms bijzondere verschijnselen waarneemt. “Wat mij opvalt, zijn de vele rietvogels (bijvoorbeeld roerdomp en snor) in de rietkragen aan de Devel. Uniek in Nederland zijn de honderden kemphanen die zich voeden in de Sophiapolder, waarna ze hun trektocht vervolgen. Door de ontpoldering van het gebied broedt de grutto er overigens niet meer; de vogel houdt niet van getijdewerking. De veldleeuwerik lijkt eveneens voorgoed verdwenen te zijn. In het landbouwgebied waren ze al weg, maar ook in het Waalbos broeden ze dit jaar niet meer, omdat het gebied langzaamaan dichtgroeit. Opvallender vind ik de verdwijning van de argusvlinder. Hoewel deze vlinder landelijk zeldzaam is, zagen we ze hier nog regelmatig. Maar drie jaar geleden was de argusvlinder plotseling overal verdwenen, waarschijnlijk door versnippering van het landschap en minder bloeiende bloemen”, zegt Fokker.

Menselijk ingrijpen
De laatste jaren ziet Fokker de natuur veranderen, vooral door menselijk ingrijpen en niet zozeer door klimaatsverandering. “In de Crezée- en de Sophiapolder zijn onlangs de dijken doorgestoken, zodat de gebieden behoorlijk zijn veranderd. Verder is veel landbouwgrond omgevormd tot recreatiebos, zoals het Waal- en Develbos. Hierdoor verdwijnen de vogels van het boerenland en komen daar meer bossoorten voor in de plaats. Daarbij is het aantal vogelsoorten overigens gestegen, maar enkele vogelsoorten zijn zeer sterk in aantal achteruitgegaan, zoals de huismus. Dat is overigens niet te wijten aan droogte, omdat deze omgeving relatief nat blijft dankzij de vele rivieren. Daardoor kunnen veel dieren ook in deze droge periode hier goed vertoeven. Om de dieren nog meer te helpen, zouden gemeentes hun bermen nog veel minder moeten maaien. Lezers kunnen hun tuin ‘vergroenen’ en vooral zelf ook genieten van de vogels in de Zwijndrechtse Waard! Dat kan in eigen tuin of balkon, maar ook in het groen rondom Ambacht en Zwijndrecht. Er is genoeg te zien!”

Tekst: Jan-Willem Schneider
Foto: Cornelis Fokker