Menslievende zorg

Tekst en foto: Piet van Veldhuizen 

Het was een idee van Anja Bruijkers zelf om ter gelegenheid van haar pensioen een mini-symposium te beleggen over het thema ‘menslievende zorg’. Dat gebeurde op vrijdag 13 mei in pastoraal centrum De Ark. Met de kerkgemeenschap van De Ark had Anja een bijzondere verbinding. Want voor haar werk als geestelijk verzorger in dienst van De Blije Borgh werd zij in 2014 ‘gezonden’ vanuit De Ark. In een kerkdienst werd ze voor haar werk gezegend, en sindsdien kreeg de kerkenraad van De Ark telkens haar jaarverslag. Ze kon daar ook terecht als ze zelf iemand nodig had om tegenaan te praten.

Voor het mini-symposium en de afscheidsreceptie kwam een mooi gezelschap naar De Ark: collega-geestelijk verzorgers uit de regio, voorgangers uit de lokale kerken, vrijwilligers, personeel en directieleden van De Blije Borgh, mensen met wie Anja in diverse landelijke functies had samengewerkt, familie en vrienden.

Eerst was er een toespraak van de nieuwe directeur van De Blije Borgh, Jacqueline van Ginneken. Zij heeft maar heel kort met Anja samengewerkt, maar had zich voldoende in haar verleden verdiept om daar een mooi verhaal over te houden.

Het eigenlijke thema, ‘menslievende zorg’, werd heel helder gepresenteerd door Wout Huizing, zelf ook geestelijk verzorger en stafmedewerker van de christelijke vereniging van zorgaanbieders Reliëf. Het begrip ‘Menslievende zorg’ is jaren geleden geïntroduceerd door Annelies van Heijst. Het gaat ervan uit dat zorg een altijd al bestaande menselijke relatie is. Dus zorg is niet een noodzakelijk kwaad als het echt niet anders meer kan: we hebben levenslang zorg voor elkaar, we hebben elkaar allemaal nodig en niemand staat daar buiten. Als zorg professioneel vorm krijgt, is het heel belangrijk dat die menselijke relatie de boventoon blijft voeren. Mensen die van hulp afhankelijk zijn, willen als medemens herkend worden: ze zijn niet een klusje dat even gedaan moet worden. Wout Huizing liet zien dat menslievende zorg inspiratie vindt in de christelijke bronnen (de Bijbel).

Anja Bruijkers hield zelf een lezing over geestelijke verzorging als verbindend werk: je verbindt mensen met elkaar, met hun eigen levensgeschiedenis en met God, en draagt er zo bij dat ze de diepe waarde van hun bestaan kunnen ervaren juist in een periode waarin ze steeds minder greep op hun leven hebben.

De laatste spreker was Leo Fijen, bekend als televisiepresentator van KRO-NCRV. Hij noemde een aantal dingen die waardevol zijn als je bij mensen bent die gaan sterven en als je je daar machteloos bij voelt. Ritueel, gebed, kaarslicht, Maria, een zegen - hij vertelde het telkens vanuit heel persoonlijke ervaring als vrijwilliger in de terminale zorg.

Tenslotte werd door de Bijbelvereniging een scheurkalender gepresenteerd die Anja met elf collega’s heeft samengesteld, met voor elke dag een Bijbeltekst of liedvers in grote letter. Voor 2023, want Anja gaat met pensioen maar ze denkt vooruit. Kerken kiezen vaak al rond de zomer wat ze voor hun oudere leden gaan aanschaffen als Kerst-attentie. Dan zou deze kalender zomaar een goed idee kunnen zijn.

“Zorg is geen noodzakelijk kwaad, het is een waardevolle intermenselijke relatie”