Warmtenet voorlopig alleen in bestaande woningen

Woensdag 23 augustus is het startsein gegeven voor de aanleg van het warmtenet in Zwijndrecht; een belangrijke stap naar een aardgasvrije gemeente. Het doel is uiteindelijk zoveel mogelijk woningen aan te sluiten op het warmtenet. Het duurzame energie- en afvalbedrijf HVC is verantwoordelijk voor de aanleg van het warmtenet, maar gaat ook de warmte leveren uit duurzame bronnen.
Een aantal gemeenten ging Zwijndrecht al voor en niet iedereen is even enthousiast. De Brug vroeg HVC- gebiedsmanager Drechtsteden Willy van Heussen openheid van zaken te geven.

Een veelgehoorde klacht is dat bij gebruikers van de netten die er nu al zijn, de kosten stijgen. Is al bekend wat de kosten voor de Zwijndrechters zullen zijn als zij gebruik maken van het warmtenet?
“De Autoriteit Consument & Markt (ACM) bepaalt jaarlijks de maximale warmtetarieven. HVC geeft minimaal 5% korting op deze maximale prijs voor warmte en, indien mogelijk, meer. In 2023 was de korting 17%. De prijs voor 2024 wordt eind december van dit jaar bekend gemaakt. Ook dan kijken we naar de kostprijs en naar de maximale prijs van de overheid. De gigajoule-prijzen zijn voor al onze klanten hetzelfde.”

Volgens een NOS-uitzending (17-01-2019) is een warmtenet nog niet duurzaam en heel duur. Wat is uw visie daarop en wat leert de praktijk inmiddels in andere gemeenten? “Meerdere onderzoeken spreken van een fiasco, zoals in Arnhem en Breecamp. Over 15 jaar kijken ze terug en concludeerden dat het idee te duur en onrealisitisch was.” Deze reactie is van een ontevreden bewoner en gebruiker van warmtenet Hanzeland. Zo zijn er talloze te vinden. Wat is uw ervaring mbt klachten en bevindingen van onderzoeken?
“HVC ontwikkelt duurzame warmtenetten. Zo is het warmtenet in Alkmaar lange tijd het duurzaamste warmtenet van Nederland geweest en is het warmtenet in Dordrecht het eerste grote, gasloze warmtenet. Van alle warmte die klanten van HVC afnemen in de Drechtsteden, is 90% duurzaam. Veel woningcorporaties kiezen juist voor een warmtenet omdat dit duurzaam is en tegen de laagst maatschappelijke kosten gerealiseerd kan worden. Om met een duurzame bron te kunnen starten is er voldoende vraag naar warmte nodig. Totdat er voldoende vraag naar warmte is wordt vaak voor een tijdelijke warmtecentrale op gas als tussenoplossing gekozen. Daarna wordt duurzame warmte geleverd. In de Drechtsteden zal dat restwarmte, aardwarmte en/of aquathermie zijn.”

Wat zijn in uw optiek de voor- en de nadelen van het warmtenet. Waar zitten nog verbeterpunten?
“Het is een betrouwbaar systeem, want er is altijd een onbeperkte hoeveelheid warm water. Daarnaast is het gemakkelijk, want HVC doet ook het onderhoud. Ook is het veiliger te koken op elektriciteit en bovendien is het goed voor het milieu. Met een aansluiting op een warmtenet met een duurzame bron stoot de bewoner veel minder CO2 uit dan met een gasgestookte cv-ketel. Een nadeel is dat een aantal klanten aangeeft niet te kunnen kiezen voor een andere leverancier. Dit komt omdat wij zowel de bron van de warmte ontwikkelen en beheren, netbeheerder zijn en warmteleverancier. HVC is eigendom van gemeentes en zo dienen én waarborgen wij ook de publieke belangen. “

In Ambacht wordt de nieuwste wijk niet meer op het warmtenet aangesloten, omdat de huizen te goed geïsoleerd zijn, waardoor je ook een koudenet nodig hebt en dat was te duur. Hoe ziet u dat in Zwijndrecht?
“Voor nieuwbouw is het van belang dat het in de zomer niet te warm wordt. Dat kan door het leveren van het product ‘koude’ naast het product ‘warmte’, maar ook door het treffen van bouwkundige maatregelen. In Zwijndrecht kunnen nieuwbouwwoningen gewoon op het warmtenet worden aangesloten.”
“Het leveren van koude naast het warmtenet”? Zijn daar al voorzieningen voor getroffen of gaat dit nog gebeuren? Wordt daar al vanuit gegegaan en/of rekening mee gehouden door Zwijndrecht
“HVC werkt ook aan nieuwe koudeconcepten, ook voor Zwijndrecht. Op dit moment zijn er koude-oplossingen voor flats, maar nog niet voor eengezinswoningen.”

Welke ‘bouwkundige maatregelen’ zijn dan nodig om “koude” te leveren aan een woning zoals u aangeeft?
“Het beperken van de zoninstraling blijkt het belangrijkste te zijn in het koel houden van de woning. Buitenzonwering, metallic gordijnen, zonwerend glas en een boom voor het raam zullen naar verwachting de zoninstraling het beste beperken en de woning koel houden tijdens een hete periode. Woningen waar ventilatiemogelijkheden beperkt zijn, hebben een grotere kans op opwarming. Optimalisatie van de spuiventilatie is daarom van belang. Daarnaast zorgt meer groen in de omgeving voor een koelere luchttemperatuur, wat het effect van ventilatie kan vergroten. Dit precieze effect heeft nog wel nader onderzoek nodig. Woningen met een boom voor het raam en triple glas beperken tot slot de zoninstraling waardoor de woning koeler blijft.”

Reactie Wethouder 
Wethouder Jacqueline van Dongen geeft desgevraagd ook een reactie op de casuïstiek in Hendrik-Ido-Ambacht: “In Zwijndrecht werkt de gemeente samen met HVC en de woningbouwcorporaties Trivire en Woonkracht 10 aan het warmtenet. Daarbij ligt de focus op bestaande woningen van de woningbouwcorporaties aansluiten op het warmtenet. Dit jaar starten we met het aansluiten van ruim 600 bestaande woningen op het warmtenet. Bestaande bouw voor het warmtenet heeft dus de voorkeur. Er kunnen wel lokale omstandigheden zijn, waardoor nieuwbouw kansen biedt zoals de schaal, dichtheid en eventuele andere samenwerkingsvoordelen met de bestaande bouw en een bestaand warmtenet. Binnen het totale systeem worden steeds de afwegingen gemaakt wat de beste oplossing is voor warmtevoorziening. Dit geldt voor zowel bestaande bouw als nieuwbouw.”

Tekst + foto: Jacqueline van Dalen