Een overzichtstekening van de herinrichting van het Havenhoofd en de Havenkade.
Een overzichtstekening van de herinrichting van het Havenhoofd en de Havenkade.

Herinrichting Havenhoofd en Havenkade

Algemeen

H.I.Ambacht - Vroeger was de Waal de ‘levensader van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht’, zo staat te lezen in de Gebiedsvisie Waalzone uit 2014. In de loop der jaren is de relatie tussen het dorp en de Waal echter sterk verminderd. Doel van de visie is om deze relatie te herstellen en te versterken door het water meer zichtbaar en beter bereikbaar te maken. Het herinrichten van de Havenkade en het Havenhoofd op de plaats waar tot 1946 een sluis lag is een van de projecten, die dat moeten bewerkstelligen.

De sluis in de Oostendam
De sluis uit 1505 diende in eerste instantie als uitwateringsluis en was gemaakt van hout. De Waal was indertijd een belangrijk water voor de binnenscheepvaart. Vooral voor het goederenvervoer. In 1636 werd de houten sluis daarom vervangen door een gemetselde pijp van 16 meter lang en 4.60 meter breed, waardoor de schepen hun vracht konden blijven vervoeren tussen Heerjansdam, Rijsoord en Ambacht en de havens buiten de sluis. Dat duurde tot halverwege de 20e eeuw. Met de opkomst van de vrachtwagen nam het gebruik van de sluis af en in 1946 werd de sluis definitief gesloten. De deuren waren versleten, de buis was gescheurd en reparatie was financieel niet verantwoord. In 1950 werd de sluis vol gestort en na bijna 4,5 eeuw werd de sluiskolk een pleintje, zoals we dat tot voor kort nog kenden.

Oude situatie Havenkade en Havenhoofd
Het pleintje tussen de Havenkade en het Havenhoofd vormde samen met de overgang naar enerzijds de oude haven en anderzijds de Waal maar een rommelig geheel. De bereikbaarheid van het water was minimaal en bovendien was er vanaf het pleintje door bossages en andere belemmeringen nauwelijks iets te zien van zowel het water van de haven als dat van de Waal. Bepaald geen situatie die ook maar in de verste verte voldeed aan de wens om de inwoners van Ambacht vanaf dit plein te laten genieten van het water van de Waal en de haven. Daarom is een plan bedacht om, met de oude situatie met de sluis als basis, het plein volledig opnieuw in te richten, zodat de relatie van deze plek met het water weer zo goed mogelijk hersteld zou worden.

Herinrichting Havenkade en Havenhoofd
In de nieuwe opzet komen er 2 pleinen, die grenzen aan de waterkant. Beide pleinen bieden de mogelijkheid om langs het water te wandelen of aan het water te zitten. Tussen de twee pleinen is de oude sluis nagebootst door twee terrassen, waarvan de wanden de sluismuren voorstellen. Als je met de auto naar de Havenkade of het Havenhoofd rijdt, rij je als het ware door de sluis. Beide pleinen moeten door de gekozen kleuren van de stenen doen denken aan het water, dat hier heeft gestroomd. Als herinnering aan het verleden zijn bij de pleinen betonnen ducdalven geplaatst, staan er 2 oude scheepsankers en is er ook voor de oude sluissteen een mooi plekje gevonden. Er is voldoende parkeergelegenheid bij de haven en er is alle ruimte voor de terrassen van de verschillende horecagelegenheden.

Een prachtig project
“Al met al is het een prachtig project geworden, dat zeker de moeite waard is om te bezoeken”, aldus een trotse projectleider William Allen en een enthousiaste wethouder Ralph Lafleur. “Het project is tot stand gekomen dankzij de nauwe samenwerking tussen de gemeenten Ridderkerk en Ambacht, de Provincie, het CAI-fonds, omwonenden en andere belanghebbenden”. Het is het voornemen om het project medio januari 2023 feestelijk te openen.

Tekst: Jan O’teur / Illustratie: ipv Delft