Nieuwe namen in Ambacht

Oude achternamen
Als we aan vlas denken, denken we vooral aan de bekende vlasboerengeslachten in ons dorp met vertrouwde namen als Stehouwer, Plaisier en Nugteren. De vele vlasarbeiders vormden een groep die meestal naamloos bleef. Dit is goed te zien op de huidige tentoonstelling over de vlascultuur in Den Brommert. Deze vlascultuur ontwikkelde zich in ons gebied vooral sinds de 19e eeuw tot een welvarende nijverheid en dat bood werkgelegenheid voor heel veel mensen, ook van elders.

De nieuwkomers
In de 18e eeuw verplaatste het centrum van de vlascultuur van het oosten van ons land naar de kleigronden hier in het westen. In het oosten was een overvloed aan kennis over de verwerking van het vlas, waar echter steeds minder mensen hun brood in konden verdienen. Zo zie je aan het eind van de 18e eeuw in onze streken rondom Rotterdam jonge mannen opduiken (uit het oosten), die bijna allemaal kleermaker zijn. Ze zijn afkomstig uit de Achterhoek, meestal uit Aalten e.o. Zij brachten nieuwe familienamen met zich mee, die ons inmiddels vertrouwd in de oren klinken.

De kleermakers
Nadat ze zich hier gevestigd hadden, trouwden ze en hun namen leven nog voort in ons dorp. Zo kom ik een Hendrik Wesselsz Hakstege tegen, die in 1780 geboren was in Aalten en rond 1810 trouwde met Cornelia de Koning en zijn beroep was inderdaad kleermaker. Ze woonden eerst in ‘t Sandelingen Ambacht en later in ‘t dorp tussen de Waelneshoeve en het oude gemeentehuis, de huidige kapperszaak.
Ook de kleermaker Gerrit Koudewijn, geboren in Aalten, en zijn vrouw Anna Kempink komen hier wonen. Zij kopen in 1770 een huis dat binnendijks op de Oostendam ligt, waar later dokter Coert zal gaan wonen. Hun zoon Pieter is eveneens kleermaker en diens dochter trouwt met de kleermaker Christiaan de Krijger. Het blijft in de familie.
En dan komen we Hendrik van Loo een kleermaker uit Aalten tegen, die hier trouwde met Sijgje Rijsdijk. Hun dochters Trijntje en Sijgje worden hier naaister.
Ook de voor velen bekende naam Sturrus komt uit Aalten. Willem Sturrus, in 1780 geboren in Aalten, vestigde zich hier als kleermaker en trouwde in 1806 met Klaasje Sintnicolaas. Nadat het gezin eerst in de buurt van café ‘De Klok’ op de Veersedijk gewoond had, verhuisden ze naar ‘Bastiaansvest’ aan de Kerkstraat.
Daar vinden we ook kleermaker Gerrit Jan Nijman, geboren in Dinxperloo. Na zijn huwelijk met de Ambachtse Gerritje Jans de Pee kocht hij, uit de inboedel van de overleden chirurgijn Witzel, het huis naast ‘Bastiaansvest’ waar nu de parkeerplaats van Kauling is. Dan wonen er twee kleermakers naast elkaar die ook nog eens allebei uit de Achterhoek komen! Van hun zeven zonen worden er vijf kleermaker: Pieter en Gerrit in Ambacht, Jan en Hendrik in Ridderkerk en Leendert in Alblasserdam.
Wat opvalt is dat veel kleermakers uit de Achterhoek rond de Oostendam gingen wonen. Ze hadden ervoor gekozen zelfstandige ambachtsmannen te zijn.
Er zijn natuurlijk veel meer kleermakers in ons dorp geweest, maar deze voorbeelden spreken het meest aan, denk ik.

Achterhoeker in Den Brommert
Deze verhuizende kleermakers hadden een aanzuigende werking. Hendrik Jan Bulsink, de neef van Gerrit Jan Nijman die ook geboren was in Dinxperloo, is timmermansknecht en hij komt zijn oom achterna naar Hendrik-Ido-Ambacht . Hij woont ongehuwd in huis nummer A16. In die tijd waren er nog geen straatnamen, maar hadden alle huizen een nummer. Dit is nu onze Brommert, toen nog een timmermanswinkel en werkplaats!

Alie Tas