Witte kwikstaarten zoeken vaak op kort gras naar insecten.
Witte kwikstaarten zoeken vaak op kort gras naar insecten.

Witte kwikstaarten weer thuis

Natuur en milieu

Maart is wat nat begonnen, maar afgelopen zaterdag was even een verademing. Het zonnetje scheen, een licht windje kwam uit het zuiden, dus de trekomstandigheden van veel vogelsoorten was ideaal. De terugtrek naar de broedgebieden van diverse soorten is dan ook alweer in volle gang, grote groepen grutto’s, kieviten en kokmeeuwen trokken over naar het noorden. Terug naar de broedgebieden. Ook de eerste zangvogels komen alweer aan, zoals rietgorzen, graspiepers en witte kwikstaarten. Vooral die witte kwikstaarten zijn altijd weer leuk om terug te zien, vaak trekken ze alleen of in kleine groepjes, waarbij ze in een golvende vlucht ietwat instabiel gestaag doorploeteren.

Witte kwikstaarten zijn goed te herkennen aan hun opvallende, lange staart. Deze staart beweegt voortdurend op en neer, waar ze de naam kwikstaart aan te danken hebben. Verder kan de witte kwikstaart vooral beschreven worden met de kleuren grijs, wit en zwart. De rug is grijs, het ‘gezicht’ is wit met een zwarte pet en ze hebben een witte buik. De vrouwtjes zijn over het algemeen net wat lichter van kleur dan de mannetjes.

Witte kwikstaarten eten uitsluitend insecten, die ze met hun fijne snaveltje oppikken vanaf de grond. Ze lopen meestal driftig op kort gras of erven te zoeken naar voedsel, vaak ook in de nabijheid van paarden, schapen of koeien. Rondom deze dieren zijn vaak veel insecten te vinden. Witte kwikstaarten komen dan ook het meest talrijk voor op het platteland, maar komen ook in het stedelijk gebied tot broeden, bijvoorbeeld op flats. Ook op industrieterreinen kan je ze hier overal wel vinden, maar altijd in lage aantallen. Hier en daar zit een paartje, maar daarmee is het wel één van de meest voorkomende soorten die je in vrijwel heel Nederland kan vinden. Ze broeden graag in schuurtjes, nissen of onder bruggen, meestal dus nabij menselijke bebouwing.

De witte kwikstaart is een soort die in heel Europa en Azië voorkomt, maar in de verschillende delen van de wereld zien ze er net weer wat anders uit. In Noord-Afrika hebben ze een bijna hele donkere kop, in China opvallende witte vleugelstrepen en in West-Rustland een vrijwel witte kop. Ook het Verenigd Koninkrijk heeft zijn eigen ondersoort, zoals je dat noemt, de rouwkwikstaart. Rouwkwikstaarten hebben zoals de naam al dat vermoeden en wat meer treurig voorkomen. In tegenstelling tot de grijze rug van ‘onze’ witte kwikstaarten, hebben ze aan de andere kant van de Noordzee een compleet zwarte rug. Zeker in deze tijd van het jaar als de witte kwikstaarten volop doortrekken, is het voor vogelaars altijd weer een uitdaging om ook in Nederland zo’n rouwkwikstaart te vinden. Meestal lukt dat wel en zaterdag werd het eerste exemplaar gezien in het Waalbos.

De witte kwikstaarten zijn nu de eerste in de rij van veel vogelsoorten die weer terug gaan komen uit hun overwinteringsgebieden. Langzaamaan zal het vogelkoor weer verder aanzwellen en proberen ze allemaal weer hun eigen plekje te vinden in onze regio, om ook dit jaar weer hun jongen groot te brengen.

Heeft u vragen, zelf wat onbekends gezien of andere opmerkingen? Mail me gerust:
cornelisfokker@gmail.com